Aktivetehtat Anára vánddardanguovllus

19.7.2024
Bieggajávri vuolggasaji hivsset lea giddejuvvon doaisttážii teknihkalaš sivaid geažil.

Vánddardeaddji guolásta stákkuin jávrráža gáttis. Vánddardeaddjis lea guolli gitta ja guolli stirccuha bajoščázi. Duogážis lea ruonás geassemeahcci.

Anára vánddardanguovllu luonddu- ja kulturčuozáhagat, máŋggat merkejuvvon tuvrageinnodagat ja fiinna guollečázádagat leat oaidnin veara ja fállet barggildeami birra jagi. Tuvračuozáhagat leat álkidit juksamis, muhto ráffi ja jaskatvuohta maid gávdno dasa gii dan háliida.

Guolásteapmi

Anára vánddardanguovllus gávdnojit valjis čázádagat ja dat lea sihke dolgevuokkain oaggu, nu maid álveoaggu niehkobáiki. Guovllu dovdoseamos guolástanbáikkit leat legendáralaš dápmotjohka Juvddu áibbas girkosiidda lahkosis ja dieđusge Anárjávri. Oaggun vuodjagoalkin Anárjávrri alde gaskaijabeaivvadagas lea vásáhus man ii vajalduhte – ja mii vel buoret borahivčče go iežas goddán čuovža dahje hárri varasnaga.

Vuogas olles bearraša rudneoaggunbáiki lea Bieggajávri sullii 8 kilomehtera geahčen Anára girkosiiddas. Rávdobivddu gaskkas sáhttá dolastallat Bieggajávrri fiellogoađis ja borrat nisttiid.


Vuokkain oaggumii jávrris dárbbaša guollenáliiddikšunmávssu (eraluvat.fi, suomagillii) (okta stággu) dahje Anárjávrri guolástanlobi (lohpeguovlu nr 1580) (eraluvat.fi, suomagillii) (máŋga stákku). Juohkehačča vuoigatvuođain sáhttá oaggut rudnis dahje geasset. Juvdujohkii (lohpeguovlu1527 Juvdujohka , vuolitguoika, 1528 Juvdujohka, bajimus oassi
 (eraluvat.fi, suomagillii) ja Anára tuvraguovllu (lohpeguovlu nr 1506) (eraluvat.fi, suomagillii) guollegilvimiin dikšojuvvon jávrriide leat iežas guolástanlobit.

Guolásteaddji: dárkkis guolástusráddjehusa (kalastusrajoitus.fi, suomagillii)Lassidieđuid lobiin eräluvat.fi-siiddus (eraluvat.fi, suomagillii) ja Meahciráđđehusa bálvalanbáikkiin.

Vánddardeapmi

Anára vánddardanguovllu geinnodagat dolvot beaivetuvrraide guovllu čábbáseamos duovdagiidda, Anára girkosiidda lahka Juvddujoga bálgáid čuvodeaddji Juvddu bálggis (5,8 km) lea okta Anára bivnnuheamos geinnodagain, mat sáhttá mannat birra. Oasis bálgás leat čuovggat, ja dat leat rabas maid dálvet. Bielbbajávrri bálggis (5 km) jođiha boares beahcevuvddiid ja meahcceládduid čađa Bielbbajárvvi meahccegirkui. Ohcomašduoddarii doalvu ges 9 km guhkkosaš bálggis. Loahpa ceakko gakcun addá bálkkašumi johtaleaddjái – duoddara alde rahpasa Anára fiidnámus várddahat gitta Anárjávrái ja Leammi duoddariidda. Beaivetuvrralaččaid váste leat johtolaga fuolahuvvon dolastallanbáikkit ja beaivestobut.

Meallun

Suoma stuorámus jávrriide gullevaš Anáris meallus lea fállun rájehis mearri vuolginsajit ja johtolagat. Jávrri alde sáhttá dahkat beaivemohki, muhto doppe sáhttá maid loaktit olles geasi – ja aŋkke háhppeha guoradit dušše oasi jávrris. Gáttehis fávllit, baskkes nuorit, duháhat bonju beziid báktesullot, guhkkin alihasti várit ja duoddarat molsašuvvet meallu duovdagiin. Iežas ráffi lea sihkkaraston. Anárjávri stuorra čilggiiguin lea gáibideaddji čuozáhat jávremeallui. Buorre válljejupmi johtinfievrun lea mearragelbbolaš kanohta. Oahpásmuvvama Anárjávrái álkidahttet gárvvis johtolatmolssaeavttut (suomagillii).

Dat meallut guđet liikojit garrasut leavttus, sidjiide lea Juvddujohka vuogas báiki. Dan sáhttá luoitit vulos indiánakanohtain dahje guoikakanohtain buot earret vildasit boršu Njoammilguoikka.

Eará aktivitehtat

  • Čuoigan: Anára tuvračuoiganláhtut jođihit du Ohcomašduoddarii, Juvddujoga gáttiide dahje Bielbbájávrri meahccegirkui. Beaivestobut ja dolastallansajit bálvalit láhttuid guorain.
  • Luondduguovddáš: Sámemusea ja Davvi-Sámi luondduguovddáš Siidda čájáhusat oahpásnuhttet davi lundui ja sámekultuvrii. Luondduguovddážis oaččut tuvracavgilemiid, guovllu kárttat ja buot dárbbašlaš lobiid.
  • Oaidnámušaid ja duovdagiid geahčadeapmi: Dovdoseamos oaidnámušat leat Bielbbájávrri meahccegirku, Ohcomašduottar, Bieggaoaivi ja sámiid bassi Ádjasuolu ja hávdesullut Anárjávrri alde.
  • Sihkkelastin: Boares Menešjávrrigeainnu (55 km) meahccesihkkelastingeinnodat doalvu Anára vuovdeduovdagiidda.
  • Fatnasiin johtin: Anárjávrri ala lea álki vuolgit Anára, Njellima, Fáškkunjárgga hámmaniin, gos leat rávagalbbat ja ekočuoggát. Sulluin, main lea Meahciráđđehusa fuolahan stobut, gohttensajit dahje oaidnámušat, leat káját gáddái boahtin váste.
  • Oahppat lundui: Oahpásnuva Siidda fálaldahkii skuvllalaččaide sámemusea ja Badje-Lappi luondduguovddážis.